Thừa ủy quyền Chính phủ trình bày tờ trình, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho hay, Chính phủ đề xuất luật quy định về hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn; lập, thẩm định, phê duyệt, rà soát, điều chỉnh, tổ chức quản lý quy hoạch đô thị và nông thôn; quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị và nông thôn.

Dự thảo luật quy định rõ hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn về loại, cấp độ quy hoạch. Song song là làm rõ mối quan hệ với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, bảo đảm thống nhất, đồng bộ về quy hoạch.

Đáng chú ý, dự thảo luật đã tăng cường phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch; bổ sung, quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, yêu cầu đối với việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch.

Quy hoạch không gian ngầm đối với các đô thị trực thuộc tỉnh và quy định quy hoạch không gian ngầm được lập riêng đối với các thành phố trực thuộc T.Ư và đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc T.Ư cũng là điểm mới được bổ sung, quy định rõ trong dự thảo luật.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết nhất trí với cần thiết ban hành luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đặc biệt nhấn mạnh, xây dựng luật cần phân định rõ vị trí, vai trò của các loại quy hoạch, các cấp độ quy hoạch.

Việc này nhằm bảo đảm sự liên kết, khớp nối, tránh chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn về nội dung giữa các quy hoạch, gây lãng phí nguồn lực, khó khăn cho công tác quản lý, tạo rào cản với các hoạt động kinh tế - xã hội của người dân và doanh nghiệp.

"Kiên quyết xóa bỏ tư duy nhiệm kỳ, cơ chế "xin - cho", "lợi ích nhóm" trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, dẫn đến tình trạng dự án chậm triển khai trên thực tế", ông Thanh nêu.

Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý định hướng nội dung xây dựng luật cần cân bằng giữa việc phát triển đô thị theo chiều rộng và phát triển đô thị nén theo mô hình gắn với định hướng giao thông (TOD).

Quy hoạch đô thị và phát triển kết cấu hạ tầng các đô thị phải đi trước một bước và tạo ra nguồn lực chủ yếu cho phát triển đô thị; gắn với mô hình phát triển đô thị, thể hiện được đặc thù của những mô hình đô thị mới… thành phố thuộc T.Ư phải lập 2 loại quy hoạch tương tự nhau, gây lãng phí.

Theo ông Thanh, nhiều ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng, với tính chất của quy hoạch chung đô thị là quy hoạch cụ thể hóa quy hoạch tỉnh và được thực hiện theo quy định của luật Quy hoạch đô thị và nông thôn thì với "các thành phố trực thuộc T.Ư chỉ lập 1 loại quy hoạch là phù hợp".

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị cụ thể hóa hơn quy định tại dự thảo luật yêu cầu về "không gây quá tải hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội" khi điều chỉnh cục bộ quy hoạch. Cạnh đó, có ý kiến đề nghị, theo chiều ngược lại, tức là phải có quy định để bảo đảm yêu cầu sử dụng đất đai hiệu quả, bảo đảm các thông số chung của quy hoạch phân khu, quy hoạch chung đã duyệt cho riêng khu vực quy hoạch.

"Thực tế có trường hợp xin điều chỉnh chuyển loại hình nhà ở từ chung cư sang loại hình ở thấp tầng, nhà biệt thự dẫn tới sử dụng đất đai không hiệu quả", ông Thanh cho hay.